هزینه استهلاک و استهلاک انباشته چیست؟

ثبت هزینه استهلاک

هزینه استهلاک در صورت حساب سود و زیان، به شکل هزینه غیرنقدی شناخته می شود که قادر به کاهش سود خالص شرکت می باشد. برای ثبت هزینه استهلاک در نرم افزارهای حسابداری و دفاتر مالی باید هزینه استهلاک را بدهکار و استهلاک انباشته را بستانکار کنیم. روش هایی که برای محاسبه هزینه استهلاک در نظر گرفته می شود شامل روش مانده نزولی، خط مستقیم، میزان تولید و … می باشد.

در بخش قبل اشاره ای به ارزش اسقاط دارایی ها کردیم. ارزش اسقاط همان مبلغ خالصی است که برای یک دارایی در نظر می گیریم. این ارزش بعد از اتمام عمر مفید دارایی می باشد که پس از کسر درصد استهلاک و هزینه های فروش آن دارایی، عاید سازمان خواهد شد. اتمام عمر مفید دارایی یا عدم استفاده از آن باعث کنار گذاشتن آن می شود که این شکل از دارایی را به نام دارایی ثابت اسقاط شده نیز می نامیم.

فرض کنید کولر گازی یکی از لوازم شرکت است که بعد از گذشت 5 سال عمر مفید آن به پایان می رسد. در این زمان می توان دو کار انجام داد. نخست آنکه دارایی را به فروش رساند و دوم آنکه ارزش آن را در دفاتر 0 ریال در نظر گرفت. به این معنا که دارایی همچنان وجود دارد اما ارزش آن محاسبه نمی شود.

استهلاک انباشته چیست ؟

در خصوص توضیح هزینه استهلاک و استهلاک انباشته نوبت به این می رسد که به تعریفی از استهلاک انباشته بپردازیم. منظور از استهلاک انباشته کل مبلغی است که شرکت دارایی های خود را مستهلک کرده است. این حساب متعلق به دارایی در ترازنامه می باشد که ماهیت آن بستانکار و زیرمجموعه حساب ذخایر در نظر گرفته می شود. به این معنا که مانده این حساب بستانکار باقی می ماند تا زمانی که اقدام به فروش دارایی شود. این حساب در ترازنامه شرکت از مبلغ ناخالص دارایی های ثابت می کاهد.

معمولا میزان استهلاک انباشته یک یا گروهی از دارایی ها در طول زمان افزایش پیدا می کند. چون هزینه استهلاک در مقابل دارایی ها ادامه دارد. پس زمانی که یک دارایی به فروش می رسد استهلاک انباشته آن در ترازنامه حذف می شود. در برخی از مواقع این حساب در سمت راست ترازنامه می آید و در زیر بهای تمام شده دارایی قرار می گیرد تا از آن کسر شود و ارزش دفتری دارایی بدست آید.

ارزش دفتری دارایی

شاید این سوال در ذهن شما به وجود آمده باشد که منظور از ارزش دفتری دارایی چیست ؟ ارزش دفتری در زمینه های مختلف از معانی گوناگونی برخوردار است. به طور مثال در خصوص دارایی ها باید بگوییم که به معنای قیمت تمام منهای استهلاک انباشته آن می باشد. بر طبق اصول حسابداری، ارزش دفتر در هر سال، با گذشته فرق می کند زیرا مبلغ استهلاک انباشته دارایی، آن را به ارزش اسقاط نزدیک تر می کند.

تصور کنید در سال گذشته یک دستگاه چاپ رنگی به ارزش 20 میلیون ریال خریداری کرده اید و مبلغ آن را در دفاتر به ثبت رسانده اید. این دارایی در سال جاری، به روش خط مستقیم و ده ساله مستهلک شده است. هزینه استهلاک در سال اول 2 میلیون ریال است و ارزش دفتری آن که حاصل تفاضل بهای تمام شده و مجموعه هزینه استهلاک و استهلاک انباشته می باشد 18 میلیون ریال خواهد بود. این روند ادامه دارد تا در انتهای سال دهم شاهد صفر شدن ارزش این دستگاه باشیم.